Avukat Vekalet Ücretine İlişkin Sayıştay Kararı
Sayıştay 5.Daire,Yılı 2012,Karar No 5, İlam No 427, Tutanak Tarihi 12.5.2016
….. tarih ve …… sayılı İlamın ..1/A maddesinde Hukuk İşleri Müdürlüğünde görevli avukatlara avukat vekalet ücreti ödemesi yapılırken, 02.11.2011 Tarih ve 28103 Sayılı Resmi Gazetede Yayınlanarak yürürlüğe giren 659 Sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararname’nin 14 üncü maddesinde ve 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 14 üncü maddesi göre ödenecek vekalet ücretlerinin dağıtımına ilişkin usul ve esasları düzenleyen Vekalet Ücretlerinin Dağıtımına Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde belirtilen limitlere uyulmadan ödemede bulunulması sonucunda ……-TL tutarında kamu zararına neden olunduğu konusuyla ilgili olarak;
“5393 sayılı Kanunun “Avukat ücretlerinin dağıtımı” başlıklı 82 inci maddesinde; Belediye lehine sonuçlanan dava ve icra takipleri nedeniyle hükme bağlanarak karşı taraftan tahsil olunan vekâlet ücretlerinin; avukatlara (49 uncu maddeye göre çalıştırılanlar dâhil) ve hukuk servisinde fiilen görev yapan memurlara dağıtımı hakkında 1389 sayılı Devlet Davalarını İntaç Eden Avukat ve Saireye Verilecek Ücreti Vekâlet Hakkında Kanun hükümleri kıyas yolu ile uygulanacağı,
02.11.2011 tarih ve 28103 Sayılı Resmi Gazetede Yayınlanan 659 Sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararname’nin Yürürlükten kaldırılan ve uygulanmayacak hükümler ile atıflar” başlıklı 18 inci maddesinin 1 inci fıkrasında; 2/2/1929 tarihli ve 1389 sayılı Devlet Davalarını İntaç Eden Avukat ve Saireye Verilecek Ücreti Vekâlet Hakkında Kanun yürürlükten kaldırıldığı, diğer mevzuatta 1389 sayılı Kanuna yapılan atıflar bu Kanun Hükmünde Kararnameye yapılmış olarak sayılacağı,
hükümleri yer almaktadır.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere, 5393 sayılı Belediye Kanunu 82 inci maddesi kapsamında avukat vekâlet ücretlerin dağıtımı, 659 Sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararname hükümleri çerçevesinde yapılması gerekmektedir.
659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin “Davalardaki temsilin niteliği ve vekalet ücretine hükmedilmesi ve dağıtımı” başlıklı 14 üncü maddesinde avukat vekalet ücretlerinin dağıtımı hususu düzenlenmiştir. 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 14 üncü maddesi göre ödenecek vekalet ücretlerinin dağıtımına ilişkin usul ve esasları düzenleyen “Vekalet Ücretlerinin Dağıtımına Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” 07.08.2012 tarih ve 28347 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin “Davalardaki temsilin niteliği ve vekalet ücretine hükmedilmesi ve dağıtımı” başlıklı 14 üncü maddesinde; “(1) Tahkim usulüne tabi olanlar dahil adli ve idari davalar ile icra dairelerinde idarelerin vekili sıfatıyla hukuk birimi amirleri, muhakemat müdürleri, hukuk müşavirleri ve avukatlar tarafından yapılan takip ve duruşmalar için, bu davaların idareler lehine neticelenmesi halinde, bunlar tarafından temsil ve takip edilen dava ve işlerde ilgili mevzuata göre hükmedilmesi gereken tutar üzerinden idareler lehine vekalet ücreti takdir edilir.
(2) İdareler lehine karara bağlanan ve tahsil olunan vekalet ücretleri, hukuk biriminin bağlı olduğu idarenin merkez teşkilatında bir emanet hesabında toplanarak idare hukuk biriminde fiilen görev yapan personele aşağıdaki usul ve sınırlar dahilinde ödenir.
a) Vekalet ücretinin; dava ve icra dosyasını takip eden hukuk birimi amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü veya avukata %55’i, dağıtımın yapıldığı yıl içerisinde altı aydan fazla süreyle hukuk biriminde fiilen görev yapmış olmak şartıyla, hukuk birimi amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü ve avukatlara %40’ı eşit olarak ödenir.
b) Ödenecek vekalet ücretinin yıllık tutarı; hukuk birimi amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü, avukatlar için (10.000) gösterge rakamının, memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak aylık brüt tutarının oniki katını geçemez.
c) Yapılacak dağıtım sonunda arta kalan tutar, hukuk biriminde görev yapan ve (b) bendindeki tutarları dolduramayan hukuk birimi amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü ve avukatlara ödenir. Bu dağıtım sonunda arta kalan tutar üçüncü bütçe yılı sonunda ilgili idarenin bütçesine gelir kaydedilir.
(3) Hizmet satın alınan avukatlara yapılacak ödemeler bu madde kapsamı dışındadır.” hükmü bulunmaktadır.
Diğer taraftan, 11/10/2011 tarihli ve 666 sayılı KHK’nın 1 inci maddesiyle, 659 sayılı KHK’nin ikinci fıkrasının (a) bendinde yer alan “, hukuk biriminde görev yapan diğer personele %5’i” ibaresi ile aynı fıkranın (b) bendinde yer alan “, diğerleri için (6.000) gösterge” ibaresi yürürlükten kaldırılmış olup, daha sonra 11/10/2011 tarihli ve 666 sayılı KHK ile bu maddede yapılan düzenlemeler; 10/10/2013 tarihli ve 28791 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Anayasa Mahkemesi’nin …..tarihli ve E.:……, K.: …… sayılı Kararı ile iptal edilmiştir.
Vekâlet Ücretlerinin Dağıtımına Dair Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin “Ödenecek vekalet ücretinin limiti ve dağıtım şekli başlıklı”6 ıncı maddesinde ise;
Emanet hesaplarında toplanan vekalet ücretleri, vekalet ücretlerinden yararlanacak kişilere yıllık tutarı; (10000) gösterge rakamın memur aylıklarına uygulanan katsayı çarpımı sonucu bulunacak aylık brüt tutarın on iki katını geçmemek üzere, aşağıdaki şekilde dağıtılır;
a-) Dava veya icra dosyasını takip eden hukuk birim amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü veya avukata %55, vekâlet ücreti dağılımının yapıldığı yıl içerisinde altı aydan fazla süreyle hukuk biriminde fiilen görev yapmış olmak şartıyla, hukuk birim amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü ve avukatlara %40’ı eşit olarak ödenir.
b-) Davanın takibi ve sonuçlandırılmasında birbiri ardına veya birlikte hizmeti geçenlere (a) bendine göre ayrılan hisseler bu kişilerin hizmet ve karara tesir derecesine göre hukuk birim amiri tarafından paylaştırılır.
c-) Dağıtımı yapılmayan % 5’lik kısım muhasebe birimince Hazineye gelir kaydedilir.” Denilmektedir.
Yönetmeliğin belirtilen düzenlemesinde, emanet hesaplarında toplanan vekalet ücretlerinin, vekalet ücretlerinden yararlanacak kişilere, yıllık tutarı; (10000) gösterge rakamın memur aylıklarına uygulanan katsayı çarpımı sonucu bulunacak aylık brüt tutarın on iki katını geçmemek üzere, anılan maddenin (a),(b),(c) bentlerinde belirtildiği şekilde, dağıtılacağı belirtilmiştir. Uygulamada ise, Başakşehir Belediyesi Hukuk İşleri Müdürlüğünde görevli avukatlara yapılan avukat vekalet ücreti ödemelerinde, 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 14 üncü maddesinde ve anılan Yönetmeliğin 6 ıncı maddesinde belirtilen ve “(10000) gösterge rakamın memur aylıklarına uygulanan katsayı çarpımı sonucu bulunacak aylık brüt tutarın on iki katını geçmemek üzere” şeklinde ifade edilen yıllık avukatlık vekalet ücreti limitine uyulmadan, bu limitin üzerinde, ödeme yapılmak suretiyle kamu zararına neden olunmuştur. Ancak, Denetçi tarafından tespit edilen kamu zararı tutarı, ……-TL olmakla birlikte, gerçek kamu zararı tutarı …….TL’dir. 659 sayılı KHK düzenlemesinin 14 üncü maddesinde “vekalet ücretine hükmedilmesi ve dağıtımı” düzenlenmiş ve hemen ardından gelen 15 inci maddesinde ise “parasal sınırlar” düzenlenmiştir. 659 sayılı KHK’nin “Parasal sınırlar” başlıklı 15 inci maddesinde “ (1) Bu Kanun Hükmünde Kararnamede yer alan parasal sınırlar, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, Bakanlar Kurulunca daha yüksek tutarlar belirlenmedikçe, o yıl için 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır. Uygulanacak tutarlar her yıl Ocak ayı içerisinde Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanır.” hükmünü taşımaktadır.659 sayılı KHK’nin 15 inci maddesinde kullanılan “Bu Kanun Hükmünde Kararnamede yer alan parasal sınırlar” ibaresi, 14 üncü maddenin b) fıkrasında geçen “…sonucu bulunacak aylık brüt tutarının oniki katını geçemez.” şeklinde tanımlanan parasal sınırı, diğer bir ifade ile, vekalet ücreti limitini işaret etmektedir. KHK’nin 14/b maddesindeki bu parasal sınır; “vekalet ücreti limiti”, “alınabilecek vekalet ücretinin parasal üst sınırı” olarak yıllardır bilinmektedir. Kaldı ki, 20 maddeden ibaret KHK’nin başka hiçbir maddesinde bu anlamda bir parasal sınır bulunmamaktadır. Dolayısıyla, bu anlamda olmak üzere, “yeniden değerlendirme oranı” olarak, 17.11.2011 tarih ve 28115 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 410 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nin “…Bu hüküm uyarınca yeniden değerleme oranı 2011 yılı için % 10,26 (on virgül yirmi altı) olarak tespit edilmiştir…” hükmü ile belirlenen %10,26 oranının esas alınarak ……. TL şeklinde bir hesaplama yapılmak suretiyle, ……..TL olan vekalet ücretinin parasal üst sınırının %10,26 oranında artırılarak ……..TL uygulanması gerekmektedir. Dolayısıyla, gerçek kamu zararı tutarının, Denetçi tarafından hesaplanmış olan ……-TL değil, vekalet ücreti yıllık limitinin 15 inci madde gereğince yeniden değerleme oranına göre tespitinden sonra yapılacak hesaplama sonucunda belirlenen ……-TL olduğu anlaşılmaktadır.
……………….
Bu itibarla, vekalet ücreti ödenmesine ilişkin olarak belirlenmiş yıllık limite uymadan vekalet ücreti ödemesi yapılması sonucu neden olunan ………TL tutarındaki kamu zararının, Muhasebe Yetkilisi ……. ile Gerçekleştirme Görevlileri ……’a müştereken ve müteselsilen,…………………oyçokluğuyla,” karar verilmiş idi.
Bu defa, ……nolu ilamın 1/A maddesi ile verilmiş olan ……TL tutarındaki tazmin hükmü, tazmin hükmüne Sayıştay Savcısı sıfatı ile iştiraki bulunan ……..’un başvurusu üzerine düzenlenen …….gün ve …… tutanak sayılı Temyiz Kurulu Karan ile bozulmuş ve yeniden hüküm verilmesini sağlamak üzere ….. sayılı dosya Dairemize gönderilmiştir. Akabinde ise, Temyiz Kurulunun bozma kararına uygun olarak yeniden Ek Rapor düzenlenmesi amacıyla söz konusu dosya Hesabı inceleyen Gruba havale edilmiştir. İlgili Denetçi tarafından da, …. tarihli Ek Rapor düzenlenmiştir. Temyiz Kurulunun ……nolu ilamın 1/A maddesi ile verilmiş olan …….-TL tutarında tazmin hükmü hakkındaki bozma kararı üzerine Denetçisi tarafından ….. tarihli Ek Rapor düzenlenmiş olduğundan, konunun 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 56 ncı maddesinin (2) nci fıkrasının (d) bendi gereğince yeniden hüküm tesisini teminen yargılamanın iadesi suretiyle görüşülmesine karar verildi.
659 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 14 üncü maddesinde: “İdareler lehine karara bağlanan ve tahsil olunan vekalet ücretleri, hukuk biriminin bağlı olduğu idarenin merkez teşkilatında bir emanet hesabında toplanarak idare hukuk biriminde fiilen görev yapan personele aşağıdaki usul ve sınırlar dahilinde ödenir.
a) ….
b) Ödenecek vekalet ücretinin yıllık tutarı; hukuk birimi amiri, hukuk müşaviri, muhakemat müdürü, avukatlar için (i0.000) gösterge, (…) rakamının, memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak aylık brüt tutarının oniki katını geçemez.
……….”
15. maddesinde; “Bu Kanun Hükmünde Kararnamede yer alan parasal sınırlar, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, Bakanlar Kurulunca daha yüksek tutarlar belirlenmedikçe, o yıl için 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanır. Uygulanacak tutarlar her yıl Ocak ayı içerisinde Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanır.” Hükümleri yer almaktadır.
KHK’nin 15 inci maddesinde, KHK’de yer alan parasal sınırların her takvim yılının başında yeniden değerleme oranı uygulanarak belirleneceği ifade edilmektedir. KHK’de belirtilen 10.000 rakamı, sabit bir rakam olup, gösterge rakamını ifade eder. Parasal bir anlamı yoktur ve “parasal bir sınırı” ifade etmemektedir. Bu limit zaten yılda iki kez memur aylıklarına uygulanan katsayının arttırılması sebebiyle değişmekte, diğer bir ifade ile güncellenmektedir. Bu gösterge rakamına yeniden değerleme oranı uygulanarak bulunacak rakam esas alınarak vekalet ücretinin hesaplanması halinde mükerrerlik olacaktır. Zira, memur aylıklarına uygulanan katsayı her yılın başında yeniden değerlendirme oranı da dikkate alınarak belirlenmektedir.
659 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde ve özel bütçeli idarelerde hukuk hizmetlerinin yürütülmesine ilişkin esasların belirlenmesine ilişkin olup, “Amaç ve kapsam” başlıklı 1 inci maddesinde: “Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin amacı; genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ve özel bütçeli idarelerin hukuk hizmetlerinin etkili, verimli ve usul ekonomisine uygun şekilde yerine getirilmesine ve bu hizmetlerin yürütülmesinde uygulama birliğinin sağlanmasına yönelik usul ve esasların belirlenmesidir.” denilmektedir.Bu meyanda, KHK’nin 9,10 ve 11 inci maddelerinde, adli uyuşmazlıkların sulh yoluyla halli, sulhun usul ve esasları, uzlaşma ve vazgeçme yetkilerine dair hükümler getirilmiştir.
Söz konusu KHK’nin 11 inci maddesinin ikinci fıkrasında;“Birinci fıkrada belirtilenler dışında, idarelerin, herhangi bir sözleşmeye dayanıp dayanmadığına, yargıya intikal edip etmediğine bakılmaksızın gerçek veya tüzel kişilerle aralarında çıkan her türlü hukuki uyuşmazlığın sulh yoluyla halline, her türlü dava açılmasından veya icra takibine başlanılmasından, bunlardan yargı veya icra mercilerine intikal etmiş olanların takiplerinden veya verilen kararlara karşı karar düzeltme yoluna gidilmesi dışındaki kanun yollarına gidilmesinden vazgeçmeye, davaları kabule, ceza uyuşmazlıklarında şikayetten vazgeçmeye veya uzlaşmaya, davadan feragat etmeye, sözleşmede belirtilmeyen sebeplerle sözleşme/erin değiştirilmesinde veya sona erdirilmesinde maddi ve hukuki sebepler/e kamu menfaati görülmesi halinde, buna dair onay veya anlaşmaları imzalamaya, vazgeçilen veya tanınan ya da terkin edilen hak ve menfaatin değeri dikkate alınmak sureliyle:
a-) Tutara ilişkin olmayanlar ile 1.000.000 Türk Lirasına kadar olanlarda (1.000.000 Türk Lirası dahil) hukuk biriminin görüşü alınarak, ilgili harcama yetkilisinin teklifi üzerine üst yönetici.
b-) 1.000.000 Türk Lirasından fazla olanlardan 10.000.000 Türk Lirasına kadar olanlarda (10.000.000 Türk Lirası dahil), hukuki uyuşmazlık değerlendirme komisyonunun görüşü alınarak, üst yöneticinin teklif üzerine ilgili bakan, Milli Savunma Bakanlığında Müsteşarın teklifi üzerine Bakan,
c-) 10.000.000 Türk Lirasından fazla olanlarda, ilgili bakanlık hukuki uyuşmazlık değerlendirme komisyonunun ve Maliye Bakanlığının görüşü alınarak, ilgili Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir “Denilmektedir.
659 sayılı KHK’nin 15 inci maddesinde yer alan: “KHK’de yer alan parasal sınırların her takvim yılının başında yeniden değerleme oranı uygulanarak belirleneceğine” dair hüküm, bu fıkrada öngörülen parasal sınırlar için geçerlidir.Dolayısıyla, …….-TL tutarındaki parasal üst sınırdan daha fazla avukatlara vekalet ücreti ödenmesi mümkün değildir. Bu meyanda, Daire ilamında yer alan ……..TL’ye ilişkin tazmin hükmünün …….TL olması gerektiği anlaşılmıştır.Bu itibarla, ….. nolu ilamın 1/A maddesi ile verilmiş olan, vekalet ücreti ödenmesine ilişkin olarak belirlenmiş yıllık limite uymadan vekalet ücreti ödemesi yapılması sonucu neden olunan ……-TL tutarındaki kamu zararına ilişkin tazmin hükmünün kaldırılmasına ve …….-TL tutarındaki kamu zararının Muhasebe Yetkilisi …….ile Gerçekleştirme Görevlileri ………, …….. ve………..’a müştereken ve müteselsilen,
6085 sayılı Sayıştay Kanununun 53 üncü maddesi gereğince işleyecek faizleri ile birlikte ödettirilmesine,
Üye ………’ın ; “Kamu zararı tutarı ……-TL olduğundan, ……tarih ve …… sayılı İlamın .. 1/A maddesi ile verilmiş olan tazmin kararının isabetli olduğuna karar verilmesi gerekir.” şeklindeki ayrışık görüşlerine karşı,İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren 6085 sayılı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu ve 56 ncı maddesi gereğince beş yıl içinde Sayıştay Daireleri nezdinde yargılamanın iadesi yolu açık olmak üzere oyçokluğuyla karar verildi.