İÇİŞLERİ BAKANLIĞI
Hukuk Müşavirliği
17.07.2012
Sayı: 10268
Konu: İdari Para Cezalarının İndirimli Olarak Peşin Ödenmesi
İlgi: Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 09.07.2012 tarih ve 18258 sayılı yazısı
GÖRÜŞ İSTENİLEN KONU; Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün İlgi yazısıyla; 3194 sayılı İmar Kanununun 42 nci maddesine göre belediye encümeni tarafından verilen para cezalarının 5326 sayılı Kabahatler Kanunu kapsamında taksitlendirilmesinin mümkün olup olmadığı ile bu cezalarının tebliğ tarihinden itibaren yasal ödeme süresi içerisinde ve kanun yoluna başvurmadan peşin olarak dörtte üçü oranında ödemesinin yapılıp yapılamayacağı hususunda Bakanlık görüşü istenilmektedir.
İLGİLİ BİRİMİN GÖRÜŞÜ: Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü konuya ilişkin olarak;
“… Kabahatler Kanununun 3 üncü maddesi uyarınca idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümler dışındaki 1-31 inci maddesinde yer alan diğer genel hükümlerinin bütün kanunlarda yer alan idari yaptırımları gerektiren fiiller hakkında uygulanacağı, sözü edilen genel hükümler arasında; 17’nci maddede düzenlenen peşin ödeme indirimi ve (taksitlendirme hakkının da yer aldığı, bu çerçevede imar para cezalarıyla ilgili olarak tebliğ tarihinden itibaren yasal ödeme süresi içerisinde ödeme yapılması: halinde indirim hakkından, yine süresi içerisinde talep edilmesi halinde taksitlendirme imkanından yararlanılması gerektiği değerlendirilmekle…”
Şeklinde görüş belirtmiştir. ‘
HUKUK MÜŞAVİRLİĞİNİN GÖRÜŞÜ: Konuya ilişkin olarak mevzuatta;
3194 sayılı İmar Kanununun “İdari müeyyideler” başlıklı 42 nci maddesinde; “(Değişik: 9/12/2009-5940/2 md.) Bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanır…”
5326 sayılı Kabahatler Kanununun “Genel kanun niteliği” başlıklı 3 üncü maddesinde; “(Değişik: 6/12/2006-5560/31 md.) (1) Bu Kanunun;
a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,
b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,
uygulanır.”,
Aynı Kanunun “idarîpara cezası” başlıklı 17 nci maddesinde;
(3) (Değişik; 6/12/2006-5560/32 md)… mahalli idareler tarımdan verilen idarî para cezaları kendi bütçelerine gelir kaydedilir. Kişinin ekonomik durumunun müsait olmaması hâlinde, idarî para cezasının, ilk taksitinin peşin ödenmesi koşuluyla, bir yıl içinde ve dört eşit taksit halinde ödenmesine karar verilebilir. Taksitlerin zamanında ve tam olarak ödenmemesi halinde, idarî para cezasının kalan kısmının tamamı tahsil edilir.
(4) (Değişik: 6/12/2006-5560/32 md)… mahalli idareler tarafından verilen idarî para cezaları, ilgili kanunlarında aksine hüküm bulunmadığı takdirde, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre kendileri tarafından tahsil olunur. …
(6)… idarî para cezasını kanun yoluna başvurmadan önce ödeyen kişiden bunun dörtte üçü tahsil edilir. Peşin ödeme, kişinin bu karara karşı kanun yoluna başvurma hakkım etkilemez. …
Hükümleri yer almaktadır.
Kabahatler Kanununun uygulanması hakkında 12/05/2007 tarih ve 26520 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 442 Seri No.lu Tahsilat Genel Tebliğinde; “… 5326 sayılı Kanunun kanun yolu dışındaki diğer genel hükümleri tüm idari para cezaları hakkında uygulanacak, idari para cezalarının düzenlendiği kanunlarda kanun yoluna ilişkin özel bir düzenlemenin bulunmaması halinde 5326 sayılı Kanunun idari yaptırım kararlarına karşı getirdiği kanun yoluna ilişkin hükümleri de uygulanacaktır.
Bu itibarla, idari yaptırım kararlarında bulunması gereken hususlar, kararların ilgililere tebliğ usulü, özel kanununda hüküm bulunmaması koşuluyla idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümler (başvuru yolu ve süresi, itiraz yolu ve süresi), ödeme usulü, zamanaşımı, idari para cezalarının gelir kaydedileceği kamu idareleri gibi düzenlemeler genel hükümler olup, ilgili Kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Kabahatler Kanunu hükümleri uygulanacaktır.
Kamu tüzel kişileri, görevleri gereği verecekleri idari para cezalarının uygulamasını, 5326 sayılı Kanunda yer edan genel esaslara bağlı kalarak yapacaklardır.
Kamu tüzelkişilerinin görev alanları dikkate alınarak aşağıdaki şekilde tasnif edilmesi mümkündür.
c) Mahalli idareler: Mahalli müşterek ihtiyaçları karşılamak üzere kurulmuş olan mahalli idareler; il Özel idareleri, belediyeler ve köylerden oluşmaktadır. …
Yukarıda yer verilen kamu tüzel kişiliği tasnifine dahil kamu tüzel kişileri ile bu tasnifte yer almayan diğer kamu tüzel kişilerine idari para cezası verme yetkisi kanunla verilmiş olması halinde, bu tüzel kişilerce verilecek idari para cezalarında 5326 sayılı Kanunla getiren genel esaslara uyulması gerekmektedir….”
Şeklinde açıklamalar bulunmaktadır.
Dosyasının tetkikinden; Ankara Valiliğinin 18/06/2012 tarih ve 14557 sayılı yazısıyla; belediye encümenince 3194 sayılı İmar Kanununun 42 nci maddesine göre verilen para cezalarının, Etimesgut Belediyesi tarafından tek seferde tahsil edildiğinden bahisle, bu cezaların 5326 sayılı Kabahatler Kanunu kapsamında taksitlendirilmesinin mümkün olup olmadığına dair görüş istenilmesi üzerine. Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 29/06/2012 tarihli ve B.05.0.MAH.0.01.01.00/ 17458 sayılı yazısı ile İmar Kanununda gösterilen para cezaları hakkında da 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümlerinin uygulanması gerektiği ve buna göre taksitlendirme yapılabileceği yönünde görüş bildirildiği, S.S. Akdenizkent Konut Yapı Kooperatifinin 04/07/2012 tarihli dilekçesinde ise, kooperatif tarafından yapılan inşaatları için Etimesgut Belediye Encümenince verilen imar para cezalarının tebliğ tarihinden itibaren yasal ödeme süresi içerisinde ve kanun yoluna başvurmadan belediyenin banka hesabına peşin olarak dörtte üçü oranında yatırıldığı, ancak Belediyece imar para cezalarının 5326 sayılı Kanun kapsamına girmediği gerekçesiyle kalan kısmının da ödenmesinin istenildiği Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 09/07/2012 tarihli ve B.05.0.MAH. 0.01.01.00-255-18258 sayılı yazısı ile belirtilerek, konunun Hukuk Müşavirliğimize iletildiği anlaşılmıştır.
Mevcut mevzuat hükümleri ve Tahsilat Genel Tebliği çerçevesinde konu irdelendiğinde;
3194 sayılı imar Kanununun 42 nci maddesinde, yapı ruhsatı alınmadan veya ruhsat ve eklerine veya îmar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının yapı sahibine veya sorumlularına idari para cezası verileceği hükme bağlandığı ve cezanın tahsili ile ilgili olarak Kanunda özel bir hükme yer verilmediği, 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 3 üncü maddesinde, Kanunun idari yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde ve diğer genel hükümlerinin de idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında uygulanacağı, 17 nci maddesinde, mahalli idareler tarafından verilen idarî para cezalarının kendî bütçelerine gelir kaydedileceği, kişinin ekonomik durumunun müsait olmaması halinde, idarî para cezasının, ilk taksitinin peşin ödenmesi koşuluyla, bir yıl içinde ve dört eşit taksit halinde ödenmesine karar verilebileceği, mahalli idareler tarafından verilen idarî para cezalarının, ilgili kanunlarında aksine hüküm bulunmadığı takdirde. Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre kendileri tarafından tahsil olunacağı, idarî para cezasını kanun yoluna başvurmadan önce ödeyen kişiden bunun dörtte üçünün tahsil edileceğinin hüküm altına alındığı. Dolayısıyla, 3194 sayılı İmar Kanununun 42 nci maddesi çerçevesinde verilen idari para cezalarının tahsili ile ilgili olarak aynı Kanunda özel bir hükmün bulunmaması nedeniyle, bu cezaların tahsilinde 5326 sayılı Kabahatler Kanununun genel hükümlerinin uygulanacağı,
Ayrıca, Kanunun 17 nci maddesinde düzenlenen “peşin ödeme indirimi” ve “taksitlendirme” imkanının da sözü edilen genel hükümler arasında yer aldığı göz önünde bulundurulduğunda, imar para cezalarıyla ilgili olarak tebliğ tarihinden itibaren yasal ödeme süresi içerisinde ödeme yapılması halinde indirim hakkından, yine süresi içerisinde talep edilmesi halinde taksitlendirme imkanından yararlanılabileceği,
Değerlendirilmektedir.
Uygun görüldüğü takdirde görüş yazımızın Mahalli İdareler Genel Müdürlüğüne havalesini arz ederim.
Ahmet Hamdi NAYIR
1.Hukuk Müşaviri